Nieuwsbrief december 2022

In deze Nieuwsbrief aandacht voor nieuwe data voor Zitten in Verbondenheid; over de locaties van de sesshins en de prijsverhoging van de kloosters; aankondiging van een interview van Jelle van Baardewijk met Ton voor De Nieuwe Wereld (YouTube kanaal); een link naar een interview met Ton uit 1992 met Lucette Verboven en tenslotte het uitluiden van het oude jaar en een Kerst- en Nieuwjaarswens door Marja de Groote. 


Samen zitten in verbondenheid

De laatste meditatiebijeenkomst van dit jaar was op 14 december. Woensdag 4 januari gaan we, onder voorbehoud, weer van start. Overige data: 25 januari; 8 en 22 februari; 8 en 22 maart; 12 en 26 april; 10 en 24 mei; 7en 21 juni; 5 juli. 
De zoombijeenkomsten zijn van 19.30 tot 21.00u. We zitten tweemaal plm. 30 minuten, reciteren de Gelofte aan de Mensheid en besluiten met de Gelofte van de Bodhisattva met tussendoor een korte loopmeditatie en een tekst door Elsbeth. Samen vormen we een floating zendo en sangha, waarbij iedereen kan aansluiten bij onze beoefening van hart tot hart waarin we ten diepste met elkaar zijn verbonden. Iedereen is van harte welkom.
Voor de online bijeenkomsten vragen we een kleine donatie naar eigen inzicht. Ze worden gebruikt om de website in de lucht te houden en andere kosten te dekken. Geld dat over is doneren wij aan ECPAT. Aanmelden kan via de website onder het kopje Zitten op woensdag: Online samen zitten in verbondenheid. 


Locaties van de sesshins en aangepaste prijzen

Omdat er meer kamers beschikbaar waren werd de sesshin van november 2022 in het klooster van St. Michaël gehouden. We hebben het besluit genomen om hieraan vast te houden. We kunnen dan het verhuizen van de matten van het ene naar het andere klooster spreiden over twee sesshins. In het vervolg zullen daarom de sesshins van maart en mei in het klooster van de zusters plaatsvinden; de sesshins van juli en november vinden in het klooster St. Michaël plaats.  

Door de inflatie moeten ook de kloosters hun prijzen aanpassen.
Nieuwe prijzen voor de sesshins in het klooster van de missiezusters van het Heilig Hart:
Maart en mei sesshins: hele sesshin: € 300,- ; halve sesshin: € 150,-.
De prijzen voor het klooster van St. Michaël:
Zomer tiendaagse: hele sesshin € 720,-; eerste helft sesshin: € 400,-; tweede helft sesshin: € 320,-.
November: hele sesshin: € 320,- ; halve sesshin: € 160,-.
We verzoeken degenen, die al het lagere bedrag hebben betaald voor een van de sesshins, het resterende bedrag over te maken.


YouTube kanaal: De Nieuwe Wereld

We willen jullie attenderen op een interview van Jelle van Baardewijk met Ton op 27 oktober jl. Het interview wordt binnenkort geplaatst op het YouTube kanaal ‘De Nieuwe Wereld’.


Je kunt er niet uitvallen

Dertig jaar geleden hield Lucette Verboven een interview met Ton. Het was voor het eerst dat Ton zijn ervaring, er niet uit te kunnen vallen, zo expliciet verwoordde en met anderen wilde delen. Sindsdien is het één van de centrale thema’s geworden in zijn teisho’s en zijn laatste boek verscheen onder die titel. Het interview staat op de Website van Maha Karuna Ch’an onder Lezen en Luisteren, Maha Karuna Bericht, 1999 nr 1. Interview Ton Lathouwers.



Eindejaarsgroet

Toen we net een zucht van verlichting slaakten dat de samenleving na twee jaar weer openging na een pandemie met in Nederland bijna 23.000 overleden coronapatiënten (wereldwijd 18 miljoen doden), met lockdowns, afstand houden, isolatie en eenzaamheid, langdurige klachten na longcovid, druk op de ic’s en ander leed, vielen op 24 februari de Russen Oekraïne binnen. Dat kon er ook nog wel bij. De houding van ‘het Westen’ was verwarrend en ongemakkelijk. Wij grepen niet in en lieten Poetin aanvankelijk z’n gang gaan; we kozen voor sancties, een strategische beslissing om de inval niet te laten escaleren, om zelf niet in de oorlog betrokken te worden. Aan het eind van dit jaar kent deze oorlog vele doden en gewonden onder soldaten en burgers, getraumatiseerde mensen door angst, martelingen en verkrachtingen; gebrek aan water en de acute dreiging van een koude winter door Russische raketaanvallen op de energie-infrastructuur van Oekraïne. Miljoenen mensen zijn gevlucht, verdreven van huis en haard, gescheiden van hun dierbaren, ontheemd.

Op 16 december 2022 vond aan de VU, na twee jaar uitstel vanwege covid-19, de oratie plaats van prof. dr. Katja Tolstaja (Leningrad, 1970), een goede vriendin van Ton. In haar inaugurele rede ‘Imago Dei reimagined. The Concept of Man as Image of God in View of Extreme Dehumanizations’ kon de oorlog in Oekraïne niet onbenoemd blijven; deze oorlog vraagt om academische reflectie en zij actualiseerde haar oratie door toevoeging van Boetsja, waar in april door Russische soldaten een bloedbad werd aangericht: meer dan 400 burgers, waaronder negen kinderen onder de 18 jaar werden op gruwelijke wijze vermoord. Religie wordt vaak als ideologisch instrument ingezet, evenzeer in de oorlog in Oekraïne, waarin patriarch Kyrill zich solidair verklaarde met Poetins’ inval. Hij noemde de militaire actie een ‘metafysische strijd’ van het goede tegen het kwade uit het Westen. Deze oorlog raakt Katja Tolstaja ook persoonlijk: afkomstig uit een familie van dissidenten ontvluchtte zij in 1991 het toenmalige Leningrad nu St. Petersburg. 

Het concept Imago Dei, de mens is geschapen naar het beeld van God (Gen.27), is een van de meest bediscuteerde aspecten van het Christendom. In het licht van extreme ontmenselijking in de Goelag, Boetsja, Auschwitz en daarbuiten is dit concept niet vol te houden. Tolstaja stelt de vraag: Hoe dit beeld van de mens opnieuw vorm te geven? Wat maakt een mens tot een mens? Hoe theologie op een geloofwaardige manier te onderzoeken? De christelijke antropologie gaat ervan uit dat (iets van) het goede in ieder mens aanwezig is; de eeuwenoude strijd tussen goed en kwaad na de zondeval. Anna Barkova (1901-1976) dichter, prozaïst en journalist, ziet het kwaad in alles, in het gewone en het onbekende. Zij zat 20 jaar gevangen in de Goelag. Naast Barkova, haalt Katja Tolstaja andere auteurs aan die over verschrikkingen hebben geschreven waaronder Emil Frackenheim, Primo Levi, Nobelprijswinnaar Svetlana Aleksijevitsj en anderen. Tolstaja citeert met name Varlam Sjalamov, die zeventien jaar in kamp Kolyma in het noordoosten van Siberië zat. In zijn Berichten uit Kolyma maakt hij de uitputting door het zware werk in de mijnen, fysieke mishandeling, honger, kou, pijn en vernedering tastbaar door heel concrete situaties te beschrijven. 

Sjalamov beschrijft de goners, gedoemden die niet gered kunnen worden, die de grens van goed en kwaad zijn overgestoken. Dit betreft ook hemzelf. Hij beschrijft de verdierlijking, het overleven maar zelf van binnen dood zijn. Het verlies van menselijkheid is geen kwestie van vrije wil. Op basis van de getuigenissen over extreme ontmenselijking en Barkova’s het kwaad zit in de structuur van het zijn (ontologisch) kan stap voor stap het concept Imago Dei opnieuw vormgegeven worden. In zijn teisho van 31 januari 2008 spreekt Ton Lathouwers over de terugkeer van het leven, het wonder dat Sjalamov in het kamp overkomt: de ontdekking dat de verschrikkingen in Kolyma gebeuren met mensen, met ons (niet alleen met hemzelf) en dan breekt iets nieuws door en wordt zijn ziel als het ware opnieuw geboren: in de hel van het kamp komt de compassie met de ander terug.

Eén van de verschrikkingen die mensen in Auschwitz, tijdens de Russische revolutie en in de Goelag ervaarden is de kou. Door het bombarderen van elektriciteitscentrales zet Rusland de kou in als oorlogsmiddel om de Oekraïners eronder te krijgen. Wij kunnen ons niet afsluiten voor hetgeen is gebeurd aan verschrikkingen en nu gebeurt in Oekraïne (en daarbuiten); dit gebeurt met mensen, met ons. Ontmenselijking kan iedereen overal treffen.

Mede namens Ton, Elsbeth, Trees en Ronald wens ik iedereen een gezegend Kerstfeest en alle goeds voor 2023. Laten we moedig voorwaarts gaan op dit pad met een warm en compassievol hart en indachtig de woorden van Masao Abe ‘if you really want to save them, sit strongly and deeply in meditation’.

Marja de Groote

Varlam Sjalamov. Berichten uit Kolyma. 2000. Vertaling: Marja Wiebes en Yolanda Bloemen.
Jacq Vogelaar. Varlam Sjalamov, een leven in de permafrost. Raster #67. 1993.
Varlam Sjalamov. Vijf verhalen. Raster. Nieuwe reeks. 1999. Vertaling: Yolanda Bloemen en Marja Wiebes.
Biografie Anna Barkova.

Foto: Raesha, Pixabay

Scroll naar boven